|
|
 |
 |
|
24 września 1501 roku w jednej z włoskich prowincji urodził się Girolamo Cardano – matematyk, mechanik, filozof, astrolog i lekarz.
Cardano od najmłodszych lat zajmował się najchętniej medycyną, jednak będąc nieślubnym dzieckiem (był synem dość znanego lekarza i prawnika z Pawii, Fazio Cardano), nie mógł wstąpić do kolegium lekarskiego i kształcił się pod kierunkiem ojca. Dopiero w sierpniu 1539 r., kiedy – specjalnie ze względu na niego – w kolegium mediolańskim zmieniono statut, mógł tam wstąpić.
Ten znakomity profesor matematyki i medycyny był niezwykle produktywnym uczonym. Opublikował około 300 dzieł z różnych dziedzin, między innymi o teorii dźwigni i wag, zastosowaniu teorii w fizyce, teorii czynnika wprawiającego w ruch, traktat arytmetyczny „Practica arithmeticae” i niezwykłą „De ludo aleae” (O grze w kości) |
|
Girolamo Cardano
|
|
|
|
– jedną z pierwszych książek przedstawiających systematyczne obliczenia prawdopodobieństw (1663). Był również autorem cieszącego się niezwykłą popularnością, przeplatanego anegdotami, zbioru doświadczeń fizycznych „De subtilitate rerum” – O prostocie rzeczy (1550).
|
|
Spośród prac Cardano zachowało się ponad sto, choć sporą ich część, bo około 120, zniszczył sam autor – w 1570 roku spalił je z nieznanej przyczyny. Być może wskutek działań Inkwizycji.
Swoje największe dzieło „Artis magnae sive de regulis algebraicis liber unus” wydał w 1545 r. Zawarł w nim między innymi rozwiązanie równania sześciennego Tartaglii (matematyk włoski 1500-1557) w postaci tzw. wzoru Cardana oraz metodę rozwiązywania równań czwartego stopnia opracowaną przez Lodovica Ferrariego (1522-1565, początkowo służący, następnie asystent i student Cardano). W księdze tej autor zamieścił również zasady wykonywania działań na liczbach „urojonych”, czyli mniejszych od zera – ujemne rozwiązania równań dopuszczał jako jeden z pierwszych w Europie.
Jako matematyk Cardano zapisał się głównie w charakterze tego, który zapoczątkował teorię liczb urojonych.
|
|
 |
|
| Jako lekarz wsławił się funkcjonowaniem w zakresie chorób zakaźnych i patologii. |
|
Strona tytułowa „Artis magnae”
|
|
 |
|
Jako mechanik, bez osiągnięć którego trudno dzisiaj wyobrazić sobie rozwój motoryzacji, był uznanym wynalazcą zawieszenia, przegubu, a także, znanego dziś pod jego imieniem, wału kardana – urządzenia do przenoszenia napędu pomiędzy zespołem napędowym a zespołem napędzanym, pracującymi pod różnymi kątami względem siebie. |
|
| Wał kardana |
|
|
|
 |
Schemat działania wału kardana
W latach 1575-1576 Cardano spisał swoją biografię pod tytułem „De propria vita”. Oprócz informacji dotyczących swojego życia zawarł w niej wiele na temat przepowiedni i horoskopów. Bowiem poza zainteresowaniami i działalnością naukową Cardano, jak wielu współczesnych mu wybitnych myślicieli, zajmował się również astrologią. Właśnie w związku z tym w 1570 roku, oskarżony o herezję, był aresztowany przez Inkwizycję. Oczyścił się co prawda z zarzutów, jednak to zdarzenie położyło na nim cień i nie mógł już odzyskać dawnej pozycji.
Cardano był ceniony w dziedzinie przepowiadania, choć zarzucano mu, że nie potrafił przepowiedzieć wielu rzeczy, w tym swojego aresztowania, śmierci żony w 1546 roku ani jednego z najbardziej tragicznych wydarzeń w jego życiu – śmierci syna, Jana, oskarżonego o otrucie żony i skazanego na ścięcie w 1560 r.
Cardano przewidział datę własnej śmierci. Kiedy nie było widać oznak zbliżania się jej, aby pozostać wiarygodnym, 21 września 1576 roku w Rzymie, popełnił samobójstwo.
(ag) |
|
|
|
|
