W Instytucie Badań Rolniczych w Rothanstet w Wielkiej Brytanii przeprowadzano w swoim czasie wiele różnych doświadczeń, a następnie opracowanie wyników powierzano znakomitościom naukowym z zakresu biologii czy botaniki. Jednak tak ogromnej liczby danych nikt nie potrafił sensownie opracować, ponieważ sprawiały one wrażenie chaosu, z którego, jak się wydawało, nic nie wynika. Wszelkie podejmowane próby opracowań tych wyników kończyły się porażką. Władze Instytutu chciały dać za wygraną i już nikomu więcej nie powierzać tej pracy, ale jedna z pracownic Instytutu była koleżanką Ronalda Fishera i zaproponowała swoim przełożonym, aby jemu właśnie zlecić to zadanie. Fisher był w tym czasie nauczycielem matematyki i fizyki, lecz bardzo słaby wzrok mocno przeszkadzał mu w pracy w szkole, chciała więc pomóc mu w zmianie pracy.
Zwierzchnicy chcieli jej to wyperswadować. Twierdzili, że to absurd, bo przecież co matematyk może wiedzieć o rolnictwie – nic.
– Skoro opracowanie tych danych nie udało się żadnej znakomitości naukowej
z dziedziny biologii – argumentowali – to w żadnym przypadku nie może się udać matematykowi.
Jednak koleżanka Fishera była osóbką bardzo upartą, więc w końcu władze uczelni ustąpiły i powierzyły opracowanie danych doświadczalnych Fisherowi, choć z góry były przekonane o jałowości takiego postępowania.
Fisher długie miesiące trudził się nad zebranym materiałem doświadczalnym i ciągle coś w swoim notatniku obliczał i zapisywał. W końcu przekazał notatki władzom Instytutu. Pewnego razu, po bardzo długim czasie, gdy nasz bohater już dawno zdążył zapomnieć o tym epizodzie, niespodziewanie w jego mieszkaniu rozległ się dzwonek. Fisher odebrał telefon, a miły kobiecy głos obwieścił mu, iż został mianowany profesorem genetyki na Uniwersytecie w Cambridge. Dzwoniła sekretarka tej uczelni.
– Raczej profesorem statystyki matematycznej – śmiejąc się, sprostował nasz bohater.
– Nie ma pomyłki, został pan profesorem genetyki – jeszcze raz usłyszał Fisher.
Zapadło długie milczenie. W końcu rozległ się cichy głos naszego bohatera:
– Przepraszam, a czy może mi pani powiedzieć, co to za nauka ta genetyka i czym się zajmuje? – usłyszała zdumiona sekretarka.
Teraz z kolei po drugiej stronie linii telefonicznej zaległo długie milczenie. Zresztą, nic w tym dziwnego. Bo jak to – ktoś zostaje mianowany profesorem genetyki i pyta co to za nauka i czym się zajmuje?!
Fisher wcześniej nie wiedział o istnieniu genetyki – był to dopiero początek XX wieku i genetyka była wtedy jeszcze w powijakach. Niewiele osób słyszało nawet o istnieniu tej nauki – lecz wnioski sformułowane przez niego legły właśnie u podstaw nowoczesnej genetyki. Na podstawie jedynie precyzyjnie przeprowadzonych ścisłych rozumowań logicznych, sformułował bardzo daleko idące wnioski, które znacznie później w pełni potwierdziły badania przeprowadzone z użyciem mikroskopów.
Ale dlaczego o tym piszę? Ponieważ na ogół wszyscy są przekonani, że istotą matematyki są różne obliczenia. Otóż tak nie jest. Istotą matematyki są poprawne, precyzyjne, ścisłe i logiczne rozumowania. To właśnie dzięki nim osoba biegła w matematyce potrafi ze strzępków informacji, które innym ludziom wydają się całkowicie bezwartościowe, wyciągać daleko idące wnioski, często wręcz odtwarzać pełny stan faktyczny jakiegoś zjawiska. Właśnie ta umiejętność, jeśli zostanie opanowana do perfekcji, czyni z matematyka osobę o, wydawałoby się, niemal nadludzkich umiejętnościach.
Obecnie umiejętność ta jest przedmiotem podziwu i czyni z matematyków osoby bardzo pożądane w wielu firmach i instytucjach państwowych. Jednak nie zawsze tak było. W przeszłości umiejętność ta napawała innych ludzi lękiem i trwogę. Sokrates, z powodu tej umiejętności, został w starożytnych Atenach skazany na śmierć i zmuszony do wypicia trucizny. Z kolei w kodeksie praw Justyniana I – cesarza Bizancjum (527-565) znajdujemy paragraf: De maleficiis, mathematicis et caeteris similibus (O złoczyńcach, matematykach i podobnych osobnikach), a w nim punkt: Ars autem mathematica damnolibis interdicta est omnino (Potępienia godna sztuka matematyczna jest zakazana przede wszystkim).
(ES)
|
