Język współczesnej nauki, a zwłaszcza nauk ścisłych może wydawać się bliższy alchemicznym formułom niż temu, co słyszymy na ulicach czy w szkołach. Marcus du Sautoy, oksfordzki profesor, potrafi przełamać tajemniczość naukowych wzorów i formuł z zaskakującą lekkością. Autor książki zdaje się wręcz flirtować z matematyką. Żartuje, odsyła czytelnika do przykładów z życia codziennego, sypie jak z rękawa grami i szaradami. Książka ma nawet swoją stronę internetową (www.4thestate.co.uk/2012/08/numbermysteries), do której Marcus du Sautoy często odsyła, można stamtąd ściągać gry, zagadki, oglądać filmy obrazujące określone zagadnienia. Ponadto w wielu miejscach podano też kody, które można zeskanować smartfonem i dzięki temu pobrać zadania, gry i zagadki. Nietrudno zatem o wniosek, że takie obcowanie z nauką staje się przyjemnością, a polscy naukowcy mogą się wiele nauczyć od oksfordczyka o tym, jak trzeba przekazywać wiedzę i zarażać wręcz dziecięcą radością jej zdobywania. Przesłanie, które przyświeca autorowi, brzmi: matematyka towarzyszy każdemu naszemu krokowi. Można mieć wątpliwości, chcieć przykładów? Proszę bardzo: dlaczego coraz częściej pijemy herbatę parzoną w torebkach o kształcie stożka? Bo taki jest ostatni krzyk mody? No właśnie nie do końca… Na pewno warto się pokusić o odpowiedź, dlaczego znana z dzieciństwa gra w „papier, nożyce, kamień” jest tak popularną grą losową, że dwa domy aukcyjne, Sotheby’s i Christie’s, wykorzystały ją do podjęcia decyzji, do którego z nich należy kolekcja obrazów impresjonistów warta miliony dolarów. Autor odkrywa także matematyczne podłoże wielu trików z piłki nożnej (np.: Dlaczego David Beckham ma na koszulce numer 23 i dlaczego piłki przed kolejnymi mistrzostwami świata wciąż zmieniają wzór?); odnosi się do muzyki (wielbiciele muzycznego talentu Beatlesów będą zdumieni, gdy rozszyfrują okładkę albumu HELP, a fani zespołu Coldplay zrozumieją, jaki błąd towarzyszy projektowi graficznemu okładki trzeciego albumu zespołu), malarstwa, biologii, geografii, architektury, ekonomii, a nawet przewidywania przyszłości. Brytyjski profesor nie tylko bezspornie pokazuje, że matematyka, rozwiązane zagadki, ogłoszone twierdzenia przydają się w codziennym życiu, lecz także uczy czytelników inaczej postrzegać świat. W pięciu kolejnych rozdziałach: o liczbach pierwszych, o geometrii, o zagadkach i grach liczbowym, o wykorzystaniu matematyki w komunikacji i opracowywaniu szyfrów oraz o prawdopodobieństwie, daje czytelnikowi niejako inne okulary, w których można dostrzec to, co wcześniej pozostawało niewidoczne. Dzięki temu zabiegowi rzeczywistość staje się ciekawsza i dużo łatwiejsza do rozgryzienia. Na dodatek książka zawiera pewien smaczek: pięć problemów matematycznych, nad którymi od wieku głowią się naukowcy. Za rozwiązanie każdego z nich miliarder London T. Clay, założyciel Clay Mathematics Institute, ufundował milion dolarów. Autor przystępnie je opisuje i przekornie zachęca czytelników do wzięcia udziału w wyścigu o nagrodę. Trudno nie zgodzić się z twierdzeniem zafascynowanego muzyką du Sautoya: „Nie każdy może samodzielnie zagrać utwory Davisa czy Mozarta, ale każdy może czerpać przyjemność z ich słuchania. W Pokerze z Pitagorasem dostajemy matematyczne nuty i po przeczytaniu tej książki na pewno będziemy mogli rozpoznać, a nawet zagrać więcej niż wałkowane w szkole: »Do re mi fa sol la…«”. Autora książki można by nazwać celebrytą matematycznego świata – tak bardzo jest popularny w brytyjskich mediach. Poprowadził w BBC serial popularno-naukowy The Code, dzieli się swą pasją w radiu, pisze artykuły popularnonaukowe do gazet, m.in. do „Seed” i „Guardiana”, oraz książki, w których pokazuje matematykę jako integralną część codzienności: „The Music of the Primes” i „Finding Moonshine”. W 2004 roku magazyn „Esquire” zaliczył go do 100 najbardziej wpływowych ludzi przed czterdziestką, a „Independent on Sunday” nazwał jednym z najwybitniejszych brytyjskich naukowców. I trudno powiedzieć, czy jego stanowisko: Simonyi Professor for the Public Understanding of Science (kierownika Katedry Simonyiego na rzecz Powszechnego Zrozumienia Nauki), wcześniej piastowane przez Richarda Dawkinsa, to efekt tych działań czy ich bezpośrednia przyczyna, w każdym razie z urzędu niejako jest zobowiązany do wzbudzania entuzjazmu na rzecz nauki. Równocześnie ten najbardziej medialny matematyk współczesności jest profesorem na Oksfordzie, był stypendystą All Souls College, Wadham College oraz obecnie New College, prowadzi badania naukowe z zakresu teorii liczb i teorii grup, piastuje stanowisko przewodniczącego Stowarzyszenia Matematycznego, został nagrodzony prestiżowym Order of the British Empire (Orderem Zjednoczonego Królestwa), zdobywa granty, nagrody i zaraża innych naukowców swą radością pogłębiania wiedzy. W wolnych chwilach kibicuje Arsenalowi, na zielonej murawie stara się zostać
drugim Beckhamem, a po zajęciach fizycznych gra na trąbce i pianinie oraz współpracuje z eksperymentalnym teatrem Complicite.
A ten krótki opis na pewno nie wyczerpuje wszystkich sfer jego publicznej naukowej działalności. Dla zainteresowanych wszystkimi jego osiągnięciami – życiorys, blog i strona autora:
http://en.wikipedia.org/wiki/Marcus_du_Sautoy
http://findingmoonshine.blogspot.com/
http://people.maths.ox.ac.uk/dusautoy/ |
