Zagadki na ferie

Włoski fizyk Enrico Fermi, żyjący w latach 1901–1954, uważany jest za jednego z największych uczonych XX wieku. Jest laureatem nagrody Nobla z dziedziny fizyki. Zajmował się także matematyką. Podczas zajęć, razem ze swoimi uczniami, zabawiał się w układanie i rozwiązywanie bardzo nietypowych zadań matematycznych. Nietypowość tych zadań polegała na tym, że były one ciekawe, zaskakujące, często sprawiały wrażenie niedorzecznych. Ich cechą charakterystyczną był fakt, że nie posiadały one danych. Aby je rozwiązać, trzeba było samemu wyszukać potrzebne dane w encyklopediach, rocznikach statystycznych i innych dostępnych źródłach. Dzisiaj te dane można znaleźć już w Internecie. Często, dane potrzebne do rozwiązania, trzeba było oszacować samemu i to w taki sposób, by sprawiały one wrażenie realnych.

Przedstawiamy kilka przykładów zadań Fermiego. Część z nich nie jest autorstwa naszego bohatera, jednak z uwagi na swój charakter nosi nazwę zadań Fermiego. Mamy nadzieję, że po zapoznaniu się z tymi przykładami, czytelnik sam bez większego trudu, ułoży i rozwiąże własne ciekawe (może nawet lepsze od tych zaprezentowanych) zadania, które będzie można nazwać zagadkami Fermiego.

Rozwiązywanie zadań Fermiego polega na szacowaniu różnych ciekawych wielkości przyrodniczych czy fizycznych. Szacowanie prowadzi do wynalazków. W przyszłych numerach będziemy zamieszczać artykuły z rachunkami, które wymagają szacowania. Teraz zapraszamy do przykładowych zadań „Fermiego”.

Świat Matematyki nr 36 (4/2015)